ενδοιαστικές προτάσεις

ΕΝΔΟΙΑΣΤΙΚΕΣ   ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

ενδοιαστικές προτάσεις είναι δευτερεύουσες προτάσεις κρίσεως, που εκφράζουν  φόβο.   
εξαρτώνται από ρήματα, που εκφράζουν
 φόβο ή δισταγμό ή επιφύλαξη  :
δέδοικα ή δέδια, φοβοῦμαι, ὀκνῶ, ὑποπτεύω, φυλάττομαι, , ἀθυμῶ, σκοπῶ,κίνδυνος ἐστι, φόβος ἐστι, προσδοκία ἐστι, δέος ἐστι, ὑποψία ἐστι, κ.λ.π

Πώς εισάγονται:

1.Με το ενδοιαστικό μή , όταν το υποκείμενο του ρήματος της εξάρτησης δε θέλει να γίνει κάτι κακό ή ανεπιθύμητο και φοβάται μήπως γίνει.

2.Με το μή ού, όταν το υποκείμενο του ρήματος της εξάρτησης θέλει να γίνει κάτι καλό και επιθυμητό και φοβάται μήπως δε γίνει.

π.χ. α). δέδοικα μή τά αἴσχιστα πάθῃ=φοβάμαι μήπως πάθει τα πιο άσχημα πράγματα(φόβος μήπως γίνει κάτι το ανεπιθύμητο).
β. ὁρᾶτε, ὦ ἄνδρες, μή οὐ προσήκει ἡμῖν οὕτω εὐπειθεῖς εἶναι=κοιτάξτε, άνδρες, μήπως δεν πρέπει να είμαστε τόσο ευκολόπιστοι(φόβος μήπως δεν γίνει κάτι το επιθυμητό).

Πώς εκφέρονται:

1.      Με υποτακτική

2.       Με ευκτική του πλαγίου λόγου όταν εξαρτώνται από ιστορικό χρόνο.

3.      Με οριστική όταν ο φόβος θεωρείται ως πραγματικός

4.      Με δυνητική ευκτική ή δυνητική οριστική.

.
Χρησιμεύουν ως υποκείμενο ή αντικείμενο ή επεξήγηση ρημάτων που δηλώνουν φόβο, δισταγμό κ.λ.

        1.Από ρήματα ή λέξεις ή φράσεις φόβου,  σημαντικά ως αντικείμενά τους.

2. Από απρόσωπες εκφράσεις παρόμοιας σημασίας με τα παραπάνω ρήματα ως υποκείμενά τους.

π.χ. δέος ἐστίν, φόβος ἐστίν, κίνδυνος ἐστίν , ὑποψίαν ἐστίν κ.τ.λ.

3. Επεξήγηση , συνήθως σε δεικτική αντωνυμία ουδετέρου γένους.

Παραδείγματα

Ἐφοβήθησαν μή καί ἐπί σφᾶς ὁ στρατός χωρήσῃ.  

Κίνδυνος ἐστι μή μεταβάλωνται καί γένωνται μετά τῶν πολεμίων.  

Μενέλαον ἔχε τρόμον μή τί πάθοιεν Ἀργεῖοι.

Φοβοῦμαι μή ἀληθές ἐστι.

Δεινόν ἐφαίνετο μή τινα καί εἰς τούς ἄλλους Ἕλληνας διαβολήν σχοῖεν.