Α ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ

Ο Α΄Παγκόσμιος πόλεμος χαρακτηρίστηκε ως πόλεμος των "χαρακωμάτων

Αίτια

οι χώρες της Ευρώπης που είχαν αναπτύξει μεγάλη βιομηχανία ήρθαν αντιμέτωπες. Αιτία ήταν, κυρίως, η προσπάθεια τους να εξασφαλίσουν περισσότερες πρώτες ύλες και νέες αγορές για τα προϊόντα τους. 

• Εθνικισμός   
  Έθνος: 

    Ομάδα ανθρώπων που κατοικούν, συνήθως, στην ίδια γεωγραφική περιοχή, έχουν κοινή καταγωγή, κοινή γλώσσα, κοινούς δεσμούς ιστορικής παράδοσης, πολιτισμού και κουλτούρας, καθώς και συνείδηση ότι ανήκουν σε μια κοινότητα με αυτά τα γνωρίσματα
• Ιμπεριαλισμός   Η επεκτατική πολιτική των βιομηχανικά αναπτυγμένων κρατών σε βάρος άλλων κρατών 
• Μιλιταρισμός   Εκφράστηκε με τον ανταγωνισμό των εξοπλισμών μεταξύ της Γερμανίας και των άλλων ευρωπαϊκών δυνάμεων  και με την προβολή του πολέμου ως μέσου επίλυσης των διεθνών διαφορών  

    



Η αφορμή για τη σύγκρουση 


 Το 1914 δολοφονήθηκε στο Σεράγεβο από Σέρβο φοιτητή, ο διάδοχος του θρόνου της Αυστρίας Φερδινάνδος , και αυτή κήρυξε τον πόλεμο εναντίον της Σερβίας.Μέσα σε λίγες μέρες ο πόλεμος γενικεύτηκε.

Μια απεικόνιση του στρατοκρατικού πνεύματος

Όταν πήγαμε στα διοικητή της περιοχής για να καταταχτούμε, είμαστε μια τάξη από εικοσάχρονους νέους και, μερικοί ανάμεσά μας ξυρίστηκαν με καμάρι για πρώτη φορά, πριν μπουν στα παραπήγματα .

... Μας εκπαίδευσαν δέκα εβδομάδες σ' ένα στρατόπεδο κι αυτό το διάστημα μας επηρέασε πιο βαθιά από τα δέκα χρόνια του σχολείου. Μάθαμε πως ένα γυαλιστερό κουμπί βαραίνει περισσότερο από τέσσερις τόμους του Σοπενάουερ. Ξαφνιασμένο στην αρχή, ύστερα πικραμένοι και στο τέλος αδιάφοροι παραδεχτήκαμε πως, σημασία δεν έχει ο νους μα η βούρτσα των παπουτσιών, το πνεύμα μα το σύστημα, η ελευθερία μα τα γυμνάσια. Γίναμε στρατιώτες με προθυμία κι ενθουσιασμό μα έκαναν ό,τι μπορούσαν για να τα τσακίσουν όλ' αυτά. Ύστερα από τρεις βδομάδες καταλάβαμε πια πως ο δεκανέας με τα γαλονάκια του, θα είχε για μας μεγαλύτερη εξουσία απ' όση είχαν πριν οι γονείς, οι δάσκαλοι και ολόκληρη η φιλοσοφία από τον Πλάτωνα ως τον Γκαίτε.

Έριχ Μαρία Ρεμάρκ, Ουδέν νεώτερον από το δυτικό μέτωπο.

Είμαι νέος, μόλις έκλεισα τα 20∙ από τη ζωή δεν ξέρω παρά μόνο την απελπισία, το θάνατο, το φόβο και μια αλυσίδα από ανόητες επιπολαιότητες, πάνω από μια άβυσσο πόνων και θλίψεων. Βλέπω τους λαούς να ορμούν σε άλλους λαούς, να σκοτώνουν και να σκοτώνονται, χωρίς ούτε κι εκείνοι να ξέρουν το γιατί. υπακούοντας σ' αυτούς που τους στέλνουν, χωρίς συναίσθηση του κινδύνου ή της ευθύνης τους. Βλέπω πως οι δυναμικότεροι εγκέφαλοι του κόσμου εφευρίσκουν όπλα για να γίνονται όλα αυτά μ' έναν τρόπο ακόμα πιο ραφιναρισμένο και να διαρκούν όσο γίνεται περισσότερο. Κι όλοι οι συνομήλικοί μου εδώ, στην αντικρινή παράταξη, σ' ολόκληρο τον κόσμο το βλέπουν όπως εγώ. Αυτή είναι η ζωή της γενιάς μου και η δική μας. Τι θα κάνουν άραγε οι πατεράδες μας αν μια μέρα σηκωθούμε και παρουσιαστούμε μπροστά τους για να τους ζητήσουμε λογαριασμό; Τι περιμένουν από μας όταν μια μέρα τελειώσει ο πόλεμος; Χρόνια ολόκληρα σκοτώναμε μόνο. Αυτό ήταν το πρώτο μας επάγγελμα στη ζωή. Για μας η επιστήμη της ζωής περιορίζεται στο θάνατο. Τι θα συμβεί ύστερα; Και τι θ' απογίνουμε εμείς;

Έριχ Μαρία Ρεμάρκ, Ουδέν νεώτερον από το δυτικό μέτωπο.

Δε γνωρίζω άλλο ψυχικό συγκλονισμό που να συγκρίνεται μ' αυτόν που υφίσταται ο στρατιώτης που βρίσκεται στο χαράκωμα, όταν οι οβίδες πέφτουν γύρω του. Η ασφάλεια πληρώνεται μ’ ένα φοβερό σπάσιμο των νεύρων. Αυτό το σφυροκόπημα σε καταδιώκει και σε κρατά θαμμένο σε μια βρωμερή γαλαρία που μπορεί να γίνει, σε λίγο, κι ο αληθινός τάφος σου.

Γκαμπριέλ Σεβαλιέ, Ο Φόβος

ο πόλεμος διεξάγεται σε δύο κύρια μέτωπα: 

ΔΥΤΙΚΟ  και  ΑΝΑΤΟΛΙΚΟ

Μια  συμφιλίωση των αντιμαχόμενων στρατιωτικών μονάδων καταγράφηκε τα Χριστούγεννα του 1914, στο δυτικό μέτωπο.  Γερμανοί, Βρετανοί και Γάλλοι στρατιώτες βγήκαν από τα χαρακώματα και προχώρησαν σε ανακωχή.

Στιγμιότυπο από την κινηματογραφική ταινία «Καλά Χριστούγεννα» του σκηνοθέτη Κριστιάν Καριόν,

1917 - Η καμπή του πολέμου

•  Οι ΗΠΑ εισέρχονται στον πόλεμο στο πλευρό των αγγλογάλλων τον Απρίλιο, λόγω της βύθισης του αμερικανικού υπερωκεανίου «Λουζιτάνια» από γερμανικό υποβρύχιο.Παρέχουν σημαντική υλικοτεχνική βοήθεια στους Αγγλογάλλους.

Οι ΗΠΑ προσέφεραν στον πόλεμο:

 

• 1.000.000 περίπου στρατιώτες

• ΄Αφθονη υλική και τεχνολογική υποστήριξη

•  Η Ρωσία  ζητεί το Δεκέμβριο ανακωχή, που θα καταλήξει στη συνθήκη ειρήνης του Μπρεστ Λιτόφσκ το Μάρτιο του 1918.
•  Η Ελλάδα εισέρχεται στον πόλεμο στο πλευρό των Αγγλογάλλων τον Ιούνιο. 

•  Ο Βενιζέλος πίστευε πως η θέση της Ελλάδας ήταν στο πλευρό της Αντάντ. Αντίθετος ήταν ο βασιλιάς Κωνσταντίνος, που  επέμενε να μείνει η Ελλάδα ουδέτερη. Η διαφωνία αυτή είχε ως αποτέλεσμα να αρχίσουν στο εσωτερικό της χώρας διαμάχες, που δίχασαν το λαό. 

Το φαινόμενο ονομάστηκε Εθνικός Διχασμός, αποτυπώθηκε γεωγραφικά στη διάσπαση σε «κράτος των Αθηνών» υπό τον Κωνσταντίνο και «κράτος της Θεσσαλονίκης» υπό τον Βενιζέλο 

Το τέλος του πολέμου

11η Νοεμβρίου 1918 - Η Γερμανία υπογράφει ανακωχή και ο πόλεμος τερματίζεται

Τα θύματα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου ανήλθαν σε 9 εκατομμύρια στρατευμένους και σε άλλους τόσους αμάχους ξεπερνώντας συνολικά τα 18,5 εκατομμύρια .