Σύνθεση με αχώριστα μόρια

Υπάρχουν μερικές λέξεις μονοσύλλαβες ή δισύλλαβες που δε λέγονται ποτέ μόνες τους . Συνηθίζονται μόνο στη σύνθεση ως πρώτα συνθετικά και λέγονται                               αχώριστα μόρια. Αχώριστα μόρια είναι το στερητικό α-, ξε- ανα-, που είναι αρχαία πρόθεση. α- ά-κακος, ά-πιστος      ανα- ανα-βροχιά, η έλλειψη βροχής, ανα-δουλειά αν- αν-ίδεος, αν-άξιος ξε- βάφω, ξε-φεύγω ανα-. Είναι η αρχαία πρόθεση ανά. ανα- αναρωτιέμαι

Τα κυριότερα αχώριστα μόρια είναι τα εξής:

α-, αν-, ανα-

αρχι-

αμφι-

δια, δι-

διχο-

δυσ-

εισ-

εκ-, εξ-

εν-, εμ-, εγ-, ερ-, ελ-

επι-, επ-, εφ-

ημι-

ξε-

περι-

συν-

υπο-)

Δεν πρέπει να συγχέεται το δισ- (από το δύο) με το αχώριστο μόριο δυσ- που σημαίνει « δύσκολα», «άσχημα»: π.χ. δυσεύρετος (= αυτός που δύσκολα βρίσκεται), δύστυχος (= αυτός που έχει κακή τύχη) 

. Να συμπληρώσετε τα κενά με πρώτο συνθετικό το δισ- (δι-) ή το δυσ- ανάλογα με το νόημα.

Στη γειτονιά ελάχιστα σπίτια ήταν δ….ώροφα

Παντρεύτηκε νέος και πρόλαβε ν’ αποχτήσει δ….έγγονα.

Δύσκολα βρίσκει φίλους ένας δ….τρόπος και δ….πρόσωπος άνθρωπος

 Οι προβλέψεις για το μέλλον είναι δ….οίωνες.

Να βρείτε τα αχώριστα μόρια των λέξεων.

αμφιθέατρο, αρχιμουσικός, άκακος, ξεφεύγω, τηλέφωνο, επίγειος

Να απαντήσεις με μια σύνθετη πώς λέγεται αυτός που :

έχει καλή διάθεση :                                                     έχει κακή τύχη :                      

διακρίνεται εύκολα:                                                    έχει κακή οσμή :                    

σπάει (θραύεται) εύκολα :                                           έχει κακούς τρόπους:             

κινείται εύκολα:                                                          πιστεύει δύσκολα:                  

έχει καλή καρδιά                                                         προσεγγίζεται δύσκολα         

     Σχηματίζω   σύνθετες λέξεις με το συν- :

            συν+εργατικός ®……………………….

συν+λόγος®…………………………...

συν+βαδίζω®…………………………

συν+φωνώ®………………………….

συν+αίσθημα®………………………..

συν+πλήρωμα®………………………

συν+τροφος®…………………………

Να φτιάξεις, επίσης, σύνθετες λέξεις χρησιμοποιώντας τις αρχικές λέξεις και το μόριο α ή αν. (οι σύνθετες λέξεις θα έχουν αντίθετη έννοια

Κατάλληλος                                                                                                                                                         

Χωριστός                                                                                                                                                             

Έτοιμος                                                                                                                                                                

Άξιος                                                                                                                                                                     

Δυνατός                                                                                                                                                                

Όμοιος                                                                                                                                                  

Γνωστός                                                                                                                                                               

Ήσυχος                                                                                                                                                 

Δίκιο