Οδύσσεια - 8η ενότητα: ε 165-310

        Οδύσσεια             8η ενότητα: ε 165-310

Η Καλυψώ 
  (το όνομά της σημαίνει "καλύπτω", "κρύβω" ή "παραπλανώ")                                                                     εικόνα 1

ανακοινώνει στον Οδυσσέα την επιστροφή του στην Ιθάκη

Η ανακοίνωση γίνεται κατά τέτοιο τρόπο ώστε να δίνει την εντύπωση ότι πρόκειται για δική της απόφαση.

Γιατί όμως η Καλυψώ παρουσιάζει την εντολή του Δία ως δική της απόφαση;

1) Γιατί θέλει να δείξει στον Οδυσσέα ότι είναι τόσο μεγάλη η αγάπη της για αυτόν μέχρι σημείου  αυταπάρνησης .                                                                                                                                          
Θέλει να κερδίσει τη συμπάθεια, την εκτίμηση και την ευγνωμοσύνη του Οδυσσέα, αλλά 
και να τον αφήσει ελεύθερο να πάρει εκείνος την απόφαση αν θα φύγει τελικά ή όχι

2) γιατί σε καμία περίπτωση ο Οδυσσέας δεν πρέπει να θεωρεί ότι η επιστροφή του χαρίστηκε από τους θεούς, αλλά ότι είναι καρπός προσωπικού αγώνα και ελεύθερης προσωπικής επιλογής.

Η επιφυλακτικότητα του Οδυσσέα

Ο Οδυσσέας δυσπιστεί στα λόγια της Καλυψώς για τους ακόλουθους λόγους :

1) Οι οδυνηρές εμπειρίες του παρελθόντος τον έχουν κάνει επιφυλακτικό.

2) Για εφτά χρόνια η Καλυψώ τον κρατούσε παρά τη θέλησή του υποσχόμενη αθανασία και αιώνια νεότητα
. 

3) Από διακριτικότητα στη γυναικεία ευαισθησία της Καλυψώς ο Οδυσσέας προσπαθεί να συγκρατήσει  τον ενθουσιασμό του. 

ο όρκος
- στην ομηρική κοινωνία ο όρκος είχε μεγάλη δεσμευτική δύναμη
- ο πιο μεγάλος όρκος των θεών ήταν στο νερό της Στύγας
- η επιορκία, δηλαδή η καταπάτηση αυτού του όρκου, είχε φοβερές συνέπειες για τους θεούς: υποβάλλονταν σε δοκιμασίες και στερήσεις για εννιά χρόνια και μπορούσαν ακόμα και να εξοριστούν από τον Όλυμπο.

στίχ.190: Ενώ γίνεται στον Οδυσσέα η ανακοίνωση της επιστροφής του, ο ήρωας ΄χι μόνο δεν χαίρεται αλλά μας αιφνιδιάζει με την αντίδραση του .
 Με αυτό τον τρόπο   ο ποιητής εξασφαλίζει  τη συνέχιση της αγωνίας για την εξέλιξη του μύθου. 

ΤΟ ΜΕΓΑΛΕΙΟ ΤΟΥ ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΣ 

Ο ανθρωποκεντρικός χαρακτήρας του έπους φαίνεται ξεκάθαρα στην απάντηση του Οδυσσέα (242-243), όπου απορρίπτει την πρόταση της Καλυψώς να γίνει αθάνατος ζώντας στην ουσία πάνω σε έναν επίγειο παράδεισο.
 Η Καλυψώ τού προσφέρει λοιπόν την κατάργηση του θανάτου και την αιώνια νεότητα.Όμως πρέπει να πληρώσει ένα τίμημα.
   Το  βαρύ  τίμημα που πρέπει να πληρώσει είναι ότι θα πρέπει να μείνει εκεί για πάντα και να ξεχάσει την πατρίδα του. Εκτός αυτού,  θα πρέπει να πάψει να είναι ο εαυτός του, να πάψει να είναι ο  πολυμήχανος μαχητής  που με την επινοητικότητα και την τόλμη του ξεπερνά κάθε εμπόδιο . Θα πάψει να είναι το σύμβολου του νόστου και της επιθυμίας του γυρισμού στην πατρίδα .Η Καλυψώ του προσφέρει μία αθανασία ανώνυμη αφού ο ίδιος αλλά και τα κατορθώματα του και η φήμη του θα χαθούν και θα ξεχαστούν στο χρόνο .
 Ο Οδυσσέας προτιμά να παραμείνει θνητός και δοκιμάσει κι άλλα  βάσανα, να αντιμετωπίσει νέους κινδύνους, να εμπλακεί σε νέες περιπέτειες ,  ελπίζοντας ότι θα φτάσει κάποτε στην αγαπημένη του πατρίδα και  να εκπληρώσει  έτσι  τη ζωή του  και το πεπρωμένο  του .  Μες στην καρδιά του νοσταλγούσε την προηγούμενη ζωή του, την Ιθάκη, την αγαπημένη του πατρίδα , το σπίτι του  και  βεβαίως τη γυναίκα του, την Πηνελόπη.
 Η απόφασή του πάρθηκε ελεύθερα και υπεύθυνα, χωρίς μάλιστα να γνωρίζει ότι οι θεοί θα τον βοηθήσουν. Ο Οδυσσέας με αυτό τον τρόπο παραμένει σταθερά προσηλωμένος  στα δύο μεγάλα του  ιδανικά : την πατρίδα και την οικογένεια.

η εικόνα 1
Από William Hamilton - http://www.wengraf.com/wengraf/ham-cal2.htm, Κοινό Κτήμα, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=10297908