Η ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΜΈΡΗ ΠΟΥ ΤΗΝ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ

Τι είναι παράγραφος  

Παράγραφος είναι ένα κομμάτι του κειμένου, στο οποίο αναπτύσσεται μία και μόνη σκέψη, άποψη ή ιδέα. Η κάθε παράγραφος είναι αυτοτελής   ,με πλήρες νόημα γι’ αυτό και θα πρέπει να αναπτύσσεται σαν ξεχωριστή ενότητα.  Ένα σωστά δομημένο κείμενο, έχει τόσες παραγράφους όσες είναι και οι σκέψεις, οι ιδέες που αναπτύσσει ο συγγραφέας του.

 Κάθε παράγραφος έχει αρχή, ανάπτυξη και τέλος, όπου αναλύεται  μια πλευρά του θέματος  του κειμένου. Έχει την αυτονομία της, αφού αναπτύσσεται μια ιδέα ή η πλευρά ενός θέματος, αλλά  ταυτόχρονα, όμως, συνδέεται νοηματικά  τόσο με τις προηγούμενες  όσο και    με τις επόμενες παραγράφους που αποτελούν ένα κείμενο.
 Η νοηματική αλληλουχία των παραγράφων επιτυγχάνεται με τις συνδετικές λέξεις ή φράσεις

                          Δομή της παραγράφου

Κάθε παράγραφος αποτελείται     από τρία μέρη:
α) τη θεματική περίοδο,
β) τα σχόλια ή λεπτομέρειες,
γ) την κατακλείδα.

• Η θεματική περίοδος (θ.π.)εκφράζει με ακρίβεια, συντομία και σαφήνεια την κύρια ιδέα της παραγράφου .Διαβάζοντας, λοιπόν, την πρώτη περίοδο μιας παραγράφου, καταλαβαίνουμε για ποιο θέμα μιλάει η παράγραφος. . Βοηθά την παρακολούθηση του γραπτού προϊδεάζοντας τον αναγνώστη. 

 Η θεματική πρόταση προσδιορίζει το περιεχόμενο της παραγράφου βοηθώντας με έτσι να μην βγαίνω εκτός θέματος κατά την ανάπτυξή της.
Στις περισσότερες  περιπτώσεις η θεματική περίοδος βρίσκεται στην αρχή της παραγράφου για να δηλώσει το θέμα της.Σπανιότερα βρίσκεται στη μέση της παραγράφου.Υπάρχουν   και περιπτώσεις που η θεματική  πρόταση τοποθετείται στο τέλος της παραγράφου.

• Οι Λεπτομέρειες ή τα σχόλια, είναι οι μερικότερες ιδέες που αναπτύσσουν, αιτιολογούν και  στηρίζουν την κύρια ιδέα της παραγράφου . Είναι το μεγαλύτερο μέρος της παραγράφου και πρέπει να δικαιολογεί, να αναλύει και να υποστηρίζει τη θεματική πρόταση.

     Ο καλύτερος τρόπος για να αναπτύξετε μια παράγραφο είναι να γράψετε λεπτομέρειες που περιγράφουν , πληροφορούν, εξηγούν τη θεματική πρόταση.

• Η κατακλείδα συνοψίζει την  κύρια ιδέα της παραγράφου . Λειτουργεί ως συμπέρασμα. Παίζει το ρόλο του επιλόγου. 
• Στόχος της είναι  να συνοψίζει το νόημα της παραγράφου Σημαντικός, επίσης, ρόλος της κατακλείδας  είναι να προετοιμάζει την ομαλή μετάβαση στην επόμενη παράγραφο. 
•  Ωστόσο, μια παράγραφος δεν είναι απαραίτητο να έχει κατακλείδα.

✴Από μία άποψη, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η διάκριση της παραγράφου σε θεματική πρόταση, σχόλια / λεπτομέρειες και κατακλείδα, αντιστοιχεί στην ανάλογη διάκριση μιας έκθεσης σε πρόλογο, κυρίως θέμα και επίλογο.

    ⭐ Στην αρχή κάθε παραγράφου αφήνω ένα μικρό περιθώριο  και αρχίζω την πρότασή μου λίγο πιο μέσα

  Π,χ ⇒           Το σχολείο μας δε μου αρέσει καθόλου. Είναι ένα κτίριο γκρίζο και άχαρο, ούτε πολύ παλιό ούτε καινούριο. Ούτε ιδιαίτερα περιποιημένο βέβαια! …………………………………………………………………..

  Σε κάθε  παράγραφο οι ιδέες και τα νοήματα που αναπτύσσονται  πρέπει  να συνδέονται λογικά μεταξύ τους και να γίνονται φανερά στον αναγνώστη έτσι ώστε  να  είναι σε θέση  να αντιληφθεί τη συλλογιστική πορεία του συγγραφέα της.Για αυτό  πρέπει  να αποφεύγονται οι  ασάφειες, αοριστολογίες  και  τα νοηματικά κενά .Γενικά  ο αναγνώστης ενός δεν πρέπει να  αιφνιδιάζεται με όσα διαβάζει σε μία παράγραφο .

☘☘☘Κάθε παράγραφος θα πρέπει να πληροφορεί επαρκώς τον αναγνώστη για τη βασική ιδέα  την οποία πραγματεύεται.

⚫Διαρθρωτικές/ συνδετικές λέξεις και φράσεις

α. Προσθήκη: ακόμη, επίσης, επιπλέον, επιπρόσθετα, πέρα από αυτά

β. Αντίθεση: ωστόσο, όμως αντίθετα, αλλά, παρ’ όλα αυτά, από την άλλη πλευρά, μολονότι

γ. Αιτιολόγηση: διότι, επειδή, εξαιτίας, ο λόγος/παράγοντας/αιτία που…

δ. Αποτέλεσμα: κατά συνέπεια, αποτέλεσμα, απόρροια, απότοκο, επίπτωση, για το λόγο αυτό…

ε. Συμπέρασμα: έτσι, λοιπόν, συμπερασματικά, συγκεφαλαιώνοντας, άρα…

ζ. Διασάφηση – επεξήγηση: δηλαδή, με άλλα λόγια, συγκεκριμένα, ειδικότερα, αυτό σημαίνει…, λόγου χάρη, για παράδειγμα

η. Χρονική σχέση: κατ’ αρχάς, αρχικά, πρώτα, έπειτα, ύστερα, τέλος, πριν…

θ. Έμφαση: αξίζει να σημειωθεί/να τονιστεί, να επισημανθεί, το κυριότερο, το σημαντικότερο, είναι αναγκαίο, ιδιαίτερα…

ΕΡΓΑΣΙΕΣ  

    󠁇󠁇➸ Να βρείτε τα μέρη της παραγράφου και να υπογραμμίσετε τις διαρθρωτικές /μεταβατικές λέξεις που χρησιμοποιούνται μεταξύ των περιόδων:

Α.    Η φιλοξενία είναι μια αρετή των Ελλήνων από τότε που εμφανίστηκαν στην ιστορία. Ήδη στα ομηρικά έπη περιγράφονται σκηνές πολύ εγκάρδιας φιλοξενίας, όπου ο ξένος επισκέπτης αντιμετωπίζεται ως ιερό πρόσωπο. Οι θεοί βέβαια των αρχαίων Ελλήνων – και ειδικά ο Δίας- πολύ συχνά έπαιρναν ανθρώπινη μορφή και εμφανίζονταν ως ξένοι στα σπίτια των ανθρώπων, για να τους βοηθήσουν σε διάφορα σημαντικά ζητήματα αλλά και για προσωπικές τους υποθέσεις. Επιπλέον, οι αρχαίοι Έλληνες κάθε φορά που ένας ξένος χτυπούσε την πόρτα τους, τον υποδέχονταν με τιμές και τον αντιμετώπιζαν ως ιερό πρόσωπο, έχοντας πάντα στο νου τους ότι μπορεί να είναι κάποιος θεός. Του έβαζαν να φάει, του γέμιζαν το ποτήρι με εκλεκτό κρασί, του έστρωναν να κοιμηθεί, και μόνο όταν είχε χορτάσει και είχε ξεκουραστεί έπαιρναν το θάρρος να τον ρωτήσουν ποιος είναι και από πού έρχεται.  Με τη φιλοξενία , λοιπόν, οι Έλληνες δείχνουν  θαυμάσια διάθεσή τους  απέναντι στους ξένους.

   Β.    Η περίοδος των γηρατειών είναι για τον άνθρωπο ότι και η χειμερινή περίοδος για τη φύση. Στη διάρκεια του χειμώνα ο καιρός γίνεται βαρύς, με σύννεφα που κρύβουν τον ήλιο, χιόνια που σκεπάζουν τις βουνοκορφές, καταιγίδες και ανέμους που δέρνουν τη φύση. Με τον ίδιο τρόπο και ο γερασμένος άνθρωπος αποσύρεται από την ενεργό δράση. Η διάθεσή του είναι βαριά, τα μαλλιά του έχουν ασπρίσει ενώ διάφορες ασθένειες τον ταλαιπωρούν. Επομένως, τα γηρατειά είναι ο χειμώνας του ανθρώπινου βίου.

Γ.       Η εργασία της συζύγου-μητέρας μεταβάλλει τον τρόπο λειτουργίας της σύγχρονης οικογένειας. Παλαιότερα, η οικογένεια, κυρίως μέσω της γυναίκας, ικανοποιούσε όλες τις βασικές ανάγκες της ζωής ενός ανθρώπου: το φαγητό, την καθαριότητα, την εκπαίδευση, την ψυχαγωγία, την περίθαλψη κτλ. Αν δηλαδή κάποιος δεν έκανε οικογένεια, ήταν αδύνατο να εξασφαλίσει όλα αυτά τα αγαθά, γιʼ αυτό και θεωρούνταν απόκληρος της κοινωνίας. Σήμερα όμως, καθώς η γυναίκα εργάζεται πλέον βιοποριστικά έξω από το σπίτι, δεν έχει το χρόνο να εκπληρώσει όλους αυτούς τους ρόλους. Έτσι, αυτοί μεταφέρθηκαν σε εξειδικευμένους θεσμούς, όπως είναι τα εστιατόρια, τα καθαριστήρια, τα σχολεία, τα κέντρα διασκέδασης κτλ. Η οικογένεια λοιπόν, χάνοντας από την εργασία της γυναίκας τόσο σημαντικές της λειτουργίες, οδηγείται σε πολλαπλές αλλαγές ως προς τον τρόπο της λειτουργίας της .

➺Να αναπτύξετε σε μία παράγραφο την  ακόλουθη θεματική πρόταση

       Η χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή έναντι της παραδοσιακής μορφής διδασκαλίας, κάνει το μάθημα σίγουρα πολύ πιο ενδιαφέρον για το μαθητή……......

 🔺Συνέχισε και ολοκλήρωσε τις πιο κάτω παραγράφους :    

      Α.       Περισσεύει άραγε χρόνος το απόγευμα για κάποια άλλη δραστηριότητα; Μα φυσικά όχι  αφού…………………………………………………

  Β.    Η τεχνολογία ενώνει, αλλά και αποξενώνει τους ανθρώπους……………………………………………………………

         

Γ.                 Η πρόοδος της τεχνολογίας έχει σημαντική επίδραση στη ζωή    μας…………………………………………………………………..


↘Να  αναπτύξετε σε μία παράγραφο  τα κριτήρια επιλογής επαγγέλματος 

Να  αναπτύξετε σε μία παράγραφο την ακόλουθη θεματική πρόταση :) Σήμερα ένας μαθητής Γυμνασίου έχει τόσες υποχρεώσεις, ώστε ο ελεύθερος χρόνος του να είναι ελάχιστος.