ο επιθετικός προσδιορισμός

Επιθετικοί προσδιορισμοί

Επιθετικός προσδιορισμός είναι το επίθετο ή άλλη λέξη σε θέση επιθέτου που προσδίδει σε ένα ουσιαστικό μια μόνιμη, σταθερή ιδιότητα.

Μια από τις βασικότερες λειτουργίες του επιθέτου είναι να προσδιορίζει ένα ουσιαστικό, στο οποίο αποδίδει μια συγκεκριμένη (μόνιμη) ιδιότητα (π.χ. «ο καλός άνθρωπος»). Στην περίπτωση αυτή το επίθετο λειτουργεί ως επιθετικός προσδιορισμός.

• Ο καλός πολίτης ενδιαφέρεται για την πόλη του.
• Οι εργαζόμενοι μαθητές κουράζονται πολύ. 
• Πήρα τα πεταμένα αντικείμενα από το βαμμένο πάτωμα και τα πέταξα.
• Ήταν αδύνατος και ευαίσθητος χαρακτήρας.
• Μην ασχολείσαι με ασήμαντες υποθέσεις.

✔ Το επίθετο συμφωνεί με το ουσιαστικό που προσδιορίζει ως προς το γένος, τον αριθμό και την πτώση, 

π.χ. οι διατροφικές συνήθειες, 

των υγιών ατόμων, 

τους δροσερούς χυμούς

Θέση του επιθέτου
• Η κανονική θέση του επιθέτου όταν λειτουργεί ως επιθετικός προσδιορισμός είναι πριν από το ουσιαστικό, π.χ. φρέσκα φρούτα

• Όταν το ουσιαστικό συνοδεύεται από άρθρο, το επίθετο μπαίνει ανάμεσα στο άρθρο και το ουσιαστικό π.χ. τα φρέσκα φρούτα

✔ Εκτός από τα επίθετα, ως επιθετικοί προσδιορισμοί λειτουργούν και άλλα μέρη του λόγου:

– μετοχές παθητικού παρακειμένου, π.χ. μαγειρεμένο φαγητό
– αντωνυμίες, π.χ. μια τέτοια διατροφή
– επιρρήματα, π.χ. ο πάνω όροφος
– αριθμητικά, π.χ. τρεις συνταγές
– ουσιαστικά, π.χ. γυναίκα αεροπόρος

Ουσιαστικοποίηση του επιθέτου 

Συχνά το ουσιαστικό που προσδιορίζει ο επιθετικός προσδιορισμός παραλείπεται, επειδή εννοείται εύκολα. Σε αυτή την περίπτωση ο επιθετικός προσδιορισμός παίρνει τη θέση του ουσιαστικού (ουσιαστικοποιείται).
π.χ. Οι πλούσιοι καλοπερνούν. (εννοείται οι πλούσιοι άνθρωποι)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Στις παρακάτω προτάσεις να εντοπίσετε τους επιθετικούς προσδιορισμούς και να βρείτε πώς εκφέρονται (με επίθετο, αντωνυμία, μετοχή κ.λ.π.).

α. Ο πρωινός ήλιος τους ζέστανε με τις ακτίνες του.
β. Δεξιά μας βλέπουμε  τον αρχαίο ναό .
γ.Ο σύγχρονος άνθρωπος αδιαφορεί για την ποιότητα του φαγητού του
δ. - Η υγιεινή διατροφή είναι τροφή πλούσια σε θρεπτικές ουσίες.
ε. Τέτοιες συμπεριφορές ήταν απαράδεκτες.

στ. Οι γονείς θα πρέπει να δείχνουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τη διατροφή των παιδιών τους.

ζ.Μπήκε από την πόρτα ένας ψηλός, γεροδεμένος κι όμορφος άντρας.
η. Διασχίσαμε την εύφορη θεσσαλική πεδιάδα.

διαδραστική άσκηση 

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/askisis%20nea/1-epithetikos-katigorimatios.htm

σχετικό βίντεο

https://www.youtube.com/watch?v=ExO_d_cNF2A